๒. ข้อบังคับเรื่องแบบเรียนที่จะใช้ในโรงเรียน

ที่มา/ความสำคัญ

          กระทรวงธรรมการ โดยกรมแต่งตำรา ต่อมาเปลี่ยนเป็น กองแบบเรียน เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๑ มีหน้าที่แต่งหนังสือ หรือสร้างแบบเรียน และตรวจตราแบบเรียนหรือตำราที่มีผู้แต่งเสนอเข้ามาให้ตรวจเพื่อขออนุญาตให้ใช้ในโรงเรียน ตลอดจนจัดให้มีที่ซื้อขายแบบเรียนหรือตำรานั้น ๆ  เนื่องจากวิชาที่เรียนมีมากขึ้น จึงมีผู้แต่งแบบเรียน และพิมพ์ขายเองเป็นจำนวนมาก บางเล่มไม่ผ่านการตรวจจากกองแบบเรียน เพื่อป้องกันมิให้โรงเรียนใช้หนังสือแบบเรียนและตำราที่ผิดพลาดคลาดเคลื่อนหรือไม่ตรงกับหลักสูตรของกระทรวงธรรมการ ซึ่งจะทำให้นักเรียนหลงผิดไปจากความรู้ที่กำหนดไว้ หรือจะเป็นช่องทางให้นักเรียนมีจรรยาที่ไขว้เขวไปในทางมิชอบด้านขนบธรรมเนียม และประเพณีของบ้านเมือง จึงได้ตราข้อบังคับเรื่องแบบเรียนที่อนุญาตให้ใช้ในโรงเรียนได้

สาระสำคัญ/ผลที่เกิด

แบบเรียนที่อนุญาตให้โรงเรียนใช้ได้

           ๑) แบบเรียนที่กรมราชบัณฑิต กระทรวงธรรมการ จัดพิมพ์ขึ้น มีตราแผ่นดินพิมพ์ไว้ที่หน้าปกเป็นสำคัญ

           ๒) แบบเรียนที่มีผู้เรียบเรียงส่งมาให้ตรวจดู เพื่อขออนุญาตให้ใช้ในโรงเรียนของกระทรวงธรรมการ หนังสือจำพวกนี้เมื่อกระทรวงตรวจเห็นชอบแล้ว เสนาบดีจะออกใบอนุญาตให้สำหรับพิมพ์ปิดกำกับไว้กับเล่มหนังสือด้วย แต่ให้พึงเข้าใจว่า การอนุญาตเช่นนี้ อนุญาตให้ชั่วคราวพิมพ์คราวหนึ่ง ๆ เท่านั้น

           ๓) บรรดาหนังสือนอกจากที่ได้กล่าวแล้วทั้งสองจำพวก เช่นหนังสือที่โรงพิมพ์ต่าง ๆ พิมพ์จำหน่ายเองก็ดีหรือหนังสือที่ไม่มีกรรมสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติ ใคร ๆ จะพิมพ์จำหน่ายก็พิมพ์ได้ก็ดี ถ้าและโรงเรียนใดเห็นถูกต้องดีพอที่จะใช้เป็นแบบเรียนได้ ก็ให้อนุญาตเสียก่อน เมื่อได้รับอนุญาตแต่กระทรวงธรรมการแล้ว จึงให้ใช้เป็นแบบเรียนในโรงเรียนได้

           ทั้งนี้ ให้ผู้ตรวจจัดการศึกษาตามโรงเรียนทั้งในกรุงเทพ ฯ และหัวเมือง เป็นผู้ดูการให้เป็นไปตามข้อบังคับนี้จงทุกประการ

           สั่งแต่ ณ วันที่ ๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๕๕

คำว่า แบบเรียน ปรากฏในโครงการศึกษา ๒๔๔๑ หมวดที่ว่าด้วยสมุด ตำราเรียน บางแห่งใช้คำว่า แบบเรียน บางแห่งใช้คำว่า ตำราเรียน ทั้งนี้ ทั้งสองคำมีความหมายต่างกันคือ

           - ตำราเรียน หมายถึง หนังสือที่ว่าด้วยกฎเกณฑ์ต่าง ๆ เช่น ตำรายา ตำราโหราศาสตร์

           - แบบเรียน หมายถึง หนังสือที่ให้นักเรียนเรียนในชั้นเรียนต่าง ๆ

หลักฐาน/เอกสารอ้างอิง

           เรื่องการอนุญาตให้ใช้แบบเรียนในโรงเรียน ๓ กรกฎาคม ๒๔๕๕