พิพิธภัณฑ์หลักสูตรการศึกษาไทยและหนังสือเรียนระดับขั้นพื้นฐาน

หลักสูตรหลวง หลักสูตรสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๔๕๖

๔. หลักสูตรหลวง หลักสูตรสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๔๕๖

ที่มา/ความสำคัญ

การประกาศใช้แผนการศึกษา พ.ศ. ๒๔๕๖ ที่มุ่งเปลี่ยนค่านิยมด้านการศึกษาของพ่อแม่ผู้ปกครอง
ในยุคนั้นที่ต้องการให้บุตรหลานเรียนวิชาหนังสือ เพื่อทำงานสบาย มีอาชีพรับราชการ เป็นขุนนางเป็นเจ้าคนนายคน ให้มาสนใจและเห็นความสำคัญของอาชีพอื่น ๆ ทั้งอาชีพดั้งเดิมของบรรพบุรุษ และอาชีพใหม่ ๆ
ที่ขยายตัวขึ้นตามความเจริญของบ้านเมือง จึงจัดทำหลักสูตรหลวงหรือหลักสูตรสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๔๕๖

สาระสำคัญ/ผลที่เกิด

หลักสูตรหลวง มีสาระสำคัญ ดังนี้

๑) แบ่งเป็น ๒ ระดับ คือ

๑.๑) ระดับประถมศึกษา ๕ ปี แบ่งเป็นประถมสามัญ ๓ ปี วิสามัญ ๒ ปี

๑.๒) ระดับมัธยมศึกษา ๘ – ๙ ปี แบ่งเป็นตอนต้น ๓ ปี ตอนกลาง ๓ ปี และตอนปลาย (ชาย) ๒ ปี / (หญิง) ๓ ปี

ระดับประถมศึกษา ประกอบด้วย

๑) วิชาสามัญ คือ จรรยา ภาษาไทย เลข ความรู้เรื่องเมืองไทย การรักษาตัว วาดเขียน และลูกเสือ

๒) วิชาวิสามัญ คือ วิชาหาเลี้ยงชีพ ให้เลือก ๑ จากหัตถกรรม กสิกรรม พาณิชยกรรม

๓) วิชาไม่บังคับสอน ให้เลือกเรียนตามความสามารถคือ วิทยา และขับร้อง

ระดับประถมศึกษานี้ นักเรียนชายและหญิงเรียนเหมือนกัน นักเรียนหญิงสามารถเลือกเรียนการฝีมือประเภทต่าง ๆ ได้

ระดับมัธยมศึกษา

๑) ตอนต้น เรียนวิชาสามัญ ประกอบด้วย วิชาจรรยา ภาษา (ไทยและอังกฤษ) คำนวณวิธี ภูมิศาสตร์-พงศาวดาร วิทยา วาดเขียน ลูกเสือ ให้นักเรียนหญิงเรียนการฝีมือและการเรือน ส่วนวิชาไม่บังคับสอน คือขับร้อง และดนตรี

๒) ตอนกลาง เรียนวิชาสามัญ ประกอบด้วย จรรยา ภาษา (ไทย อังกฤษ และ ฝรั่งเศสหรือเยอรมัน) คำนวณวิธี ภูมิศาสตร์–พงศาวดาร ฟิสิออกราฟี สรีรศาสตร์ และสุขวิทยา แปร็กติกลฟิสิกส์ และลูกเสือ สำหรับวิชาฟิสิออกราฟี สรีรศาสตร์ และสุขวิทยา และแปร็กติกลฟิสิกส์ ให้เลือกเรียนเพียง ๑ วิชา

๓) ตอนปลาย แบ่งเป็นหญิง และชาย

๓.๑) หลักสูตรมัธยมศึกษาตอนปลายสำหรับนักเรียนหญิง ต้องเรียนวิชาจรรยา ภาษาไทยและอังกฤษ คำนวณวิธี ภูมิศาสตร์และพงศาวดาร วิทยาศาสตร์ วาดเขียน การฝีมือ การเรือน กายบริหาร

๓.๒) หลักสูตรมัธยมศึกษาตอนปลายสำหรับนักเรียนชาย ต้องเรียน ๗ หมวดวิชา ประกอบด้วย

๓.๒.๑) หมวดภาษา : ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ และ ภาษาฝรั่งเศสหรือภาษาเยอรมัน

๓.๒.๒) หมวดพงศาวดาร

๓.๓.๓) หมวดภูมิศาสตร์

๓.๒.๔) หมวดคำนวณวิธี : เรียนเลข พีชคณิต ยีออเมตรี ตรีโกณ

๓.๒.๕) หมวดวิทยา : ให้เลือก ๓ ข้อ จาก

- เมแกนิสส์ ไฮโดรสแตติกส์

- เสียง แสง และความร้อน

- แม่เหล็ก ไฟฟ้า

- อินออร์แคนิกเคมีสตรี (ธาตุ การแยก และการผสม)

- พฤกษศาสตร์

๓.๒.๖) หมวดวาดเขียน

๓.๒.๗) หมวดวิชาลูกเสือ

เวลาเรียน หลักสูตรทุกระดับเรียนสัปดาห์ละ ๒๕ ชั่วโมง ยกเว้นหลักสูตรมัธยมศึกษาตอนปลายเรียนสัปดาห์ละ ๒๗ ชั่วโมง และอาจต้องเรียนนอกเวลาด้วย

หลักฐาน/เอกสารอ้างอิง

หลักสูตรหลวง พ.ศ. ๒๔๕๖